کلاژن چیست؟
کلاژن مهمترین پروتئین بدن است که در بخش‌های مختلفی مثل فیبرهای سفید پوست، استخوان‌ها، غضروف‌ها، تاندون ها و تمام بافت های رابط وجود دارد. همین حضور پر رنگ آن باعث شده تا اهمیت بسیار زیادی برای انسان پیدا کند بطوریکه از آن در محصولات و کرم‌هاب زیبایی به فراوانی استفاده می‌شود.
ژلاتین چیست؟
ژلاتین یک ماده غذایی بی رنگ و شفاف است که از هیدرولیز غیر قابل برگشت کلاژن پوست، استخوان‌ها و بافت‌های پیوندی گاوهای خانگی، مرغ، خوک، ماهی و غیره تهیه می‌شود و در هنگام خشک بودن حالت شکننده‌ای دارد.از کاربرد‌های آن در صنایع غذایی به عنوان یک عامل جوش، صنایع داروسازی برای تولید دارو و تجهیزات نورپردازی تئاتر به عنوان ژل‌های رنگی برای تغییر رنگ تیره می‌توان نام برد. علاوه بر این در پخت و پز، عکاسی، تولید کپسول‌های ویتامین و همچنین در ساخت لوازم آرایشی نیز موثر است.
برای تهیه ژلاتین، پروتئین‌ها و پپتیدهای کلاژن را تا حدی هیدرولیز می‌کنند تا پیوندهای مولکولی طبیعی بین رشته‌ای شکسته شود و به شیوه جدیدی تنظیم شوند، سپس آن‌را به شکل پودر خشک به بازار عرضه می‌کنند. این ماده به راحتی در آب جوش حل می‌شود و در هنگام خنک شدن، یک ژل تشکیل می‌دهد. اما در آب سرد انحلال پذیری بالایی ندارد.
فواید مشترک کلاژن و ژلاتین
کلاژن و ژلاتین به دلیل آثار مفید بر سلامت پوست و مو و کاهش نشانه‌های پیری به طور گسترده در صنایع آرایشی و دارویی استفاده می‌شوند. مطالعات نشان داده که مصرف این دو ممکن است تولید کلاژن پوست را تقویت کرده و از خشکی، پوسته پوسته شدن و از دست دادن کشسانی که از کاهش محتوای کلاژن سرچشمه می‌گیرند جلوگیری می‌کند. به عنوان مثال، دو مطالعه با حضور سوژه‌های انسانی نشان داد که مصرف 10 گرم مکمل کلاژن خوراکی در روز به بهبود 28 درصدی در رطوبت پوست و 31 درصد کاهش در تخریب کلاژن به ترتیب پس از گذشت 8 و 12 هفته منجر شده است. به طور مشابه، در یک مطالعه 12 ماهه با حضور سوژه‌های حیوانی مشخص شد که مصرف ژلاتین به دست آمده از ماهی به بهبود ضخامت پوست به میزان 18 درصد و تراکم کلاژن به میزان 22 درصد منجر شده است. افزون بر این، مطالعاتی نشان داده اند که کلاژن ممکن است سطوح اسید هیالورونیک را افزایش دهد که یک ترکیب ضروری دیگر برای حفظ ساختار پوست است.
کلاژن و ژلاتین دارای چند فایده سلامت مشترک هستند، از جمله:
فعالیت آنتی اکسیدانی:
کلاژن و ژلاتین دارای ظرفیت‌های آنتی اکسیدانی بالا برای مبارزه با آثار منفی رادیکال‌های آزاد بر پیری و سلامت کلی انسان هستند.
بهبود سلامت روده:
این دو ممکن است شرایط دیواره داخلی روده را بهبود ببخشند. آسیب به دیواره داخلی روده می تواند به سندرم روده نشت کننده و دیگر بیماری های خودایمنی منجر شود.
بهبود سلامت استخوان:
مصرف مکمل های کلاژن تخریب شده مانند ژلاتین ممکن است تراکم مواد معدنی استخوان و تشکیل استخوان را افزایش دهد.
تفاوت های مهم:
تفاوت اصلی کلاژن و ژلاتین در ساختار شیمیایی آنها است؛کلاژن از یک مارپیچ سه گانه متشکل از سه زنجیره با بیش از هزار اسید آمینه در هر کدام تشکیل شده است. در حالی که ژلاتین به عنوان یک شکل تخریب شده از کلاژن، دارای زنجیره‌های اسید آمینه کوتاه‌تر است. این ویژگی، ژلاتین را به ماده ای با گوارش راحت‌تر نسبت به کلاژن تبدیل کرده است. با این وجود، برخی از مکمل‌های کلاژن که از شکل کاملا هیدرولیز شده آن به نام پپتیدهای کلاژن ساخته شده، نسبت به ژلاتین نیز گوارش راحت تری دارد. این پپتیدها در آب سرد و داغ قابل حل شدن هستند. در مقابل، ژلاتین تنها در آب داغ حل می‌شود.
از سوی دیگر، ژلاتین می‌تواند ژلی را ایجاد کند که پس از سرد شدن غلیظ و سفت شود، درحالی که پپتیدهای کلاژن فاقد این ویژگی می‌باشند. بر همین اساس است که از آنها نمی‌توان به جای یکدیگر استفاده کرد. آخرین تفاوت مهم مکمل‌های ژلاتین و کلاژن در شکل ظاهری آنها است. پپتیدها به شکل پودر و گرانوله شده هستند اما ژلاتین به شکل ورق نیز فروخته می‌شود.
