تفاوت قهوه عربیکا و روبوستا

دو نوع اصلی از دانه‌های قهوه که در سراسر جهان کشت می‌شوند، عربیکا و روبوستا هستند. این دو گونه، هرچند که هر دو به نوشیدنی محبوب قهوه تبدیل می‌شوند، اما در ویژگی‌های مختلفی از جمله طعم، عطر، میزان کافئین و شرایط رشد با هم تفاوت‌های چشمگیری دارند. این تفاوت‌ها باعث شده تا هر کدام طرفداران خاص خود را داشته باشند و در صنایع مختلف، از تولید قهوه‌های تخصصی گرفته تا قهوه‌ فوری، کاربردهای متفاوتی پیدا کنند. درک تفاوت قهوه عربیکا و روبوستا برای هر علاقه‌مند به قهوه، از یک مصرف‌کننده معمولی تا یک باریستای حرفه‌ای، ضروری است تا بتواند انتخاب دقیق‌تر و آگاهانه‌تری داشته باشد. در ادامه به بررسی جامع این دو گونه می‌پردازیم تا مشخص شود کدام یک برای سلیقه و نیاز شما مناسب‌تر است.

قهوه عربیکا چیست؟

قهوه عربیکا که از گیاه Coffea arabica به دست می‌آید، محبوب‌ترین نوع قهوه در جهان است و حدود ۶۰ درصد از تولید جهانی قهوه را به خود اختصاص می‌دهد. این نوع قهوه به دلیل طعم پیچیده، شیرین و معطر خود با نت‌های میوه‌ای، شکلاتی یا آجیلی شناخته می‌شود. عربیکا در ارتفاعات بالا و در مناطق استوایی با آب و هوای خاص کشت می‌شود که این شرایط رشد، به کیفیت و ظرافت طعم آن کمک می‌کند. میزان کافئین آن نیز نسبت به روبوستا کمتر است، که همین ویژگی آن را به انتخابی عالی برای دوستداران طعم‌های ظریف و ملایم تبدیل کرده است.

قهوه روبوستا چیست؟

قهوه روبوستا که از دانه های گیاه “Coffea canephora” به دست می‌آید، دومین نوع پرمصرف قهوه در جهان است. این گونه گیاهی، همان‌طور که از نامش پیداست (Robusta به معنای قوی و مقاوم)، در برابر بیماری‌ها و آفات بسیار مقاوم است و می‌تواند در ارتفاعات پایین‌تر و شرایط آب و هوایی متنوع‌تری نسبت به عربیکا رشد کند. دانه های روبوستا به دلیل داشتن کافئین بالا و میزان قند کمتر، طعمی تلخ‌تر، قوی‌تر و خاکی‌تری دارند. این ویژگی‌ها باعث شده‌اند که روبوستا گزینه‌ای ایده‌آل برای تهیه اسپرسو با کرمای غلیظ و قهوه‌های فوری باشد.

 

در ابن بخش با کمک نرم افزار گلچینی از محتوای مقاله تهیه شده که می توانید با گوش دادن به این صوت اطلاعات مورد نظر را دریافت کنید.

 

تفاوت قهوه عربیکا و روبوستا

فرق قهوه عربیکا و روبوستا از جنبه‌های مختلفی قابل بررسی است که هر کدام بر طعم، کیفیت و کاربرد نهایی قهوه تأثیر می‌گذارند. در ادامه به مهم‌ترین تفاوت‌های این دو گونه می‌پردازیم:

1. تفاوت در طعم و عطر

این مورد شاید بارزترین تفاوت قهوه عربیکا و روبوستا باشد.

عربیکا: به طور کلی، عربیکا به دلیل داشتن قند و چربی بیشتر، طعمی شیرین‌تر، ملایم‌تر و پیچیده‌تر دارد. نت‌های طعمی آن معمولاً شامل میوه، گل، شکلات و آجیل است و اسیدیته بالاتری دارد که به آن طعمی دلپذیر و ترش‌مانند می‌بخشد.

روبوستا: طعم روبوستا قوی، تلخ و خاکی است و معمولاً نت‌های طعمی چوبی یا لاستیکی در آن حس می‌شود. اسیدیته آن بسیار پایین است و تلخی غالب آن به دلیل کافئین بالاتر است.

2. میزان کافئین

یکی دیگر از مهم‌ترین تفاوت‌ها، میزان کافئین است.

عربیکا: میزان کافئین در دانه‌های عربیکا تقریباً نصف روبوستا است (حدود 1.5-1.2 درصد). این میزان کمتر کافئین به طعم ملایم‌تر و شیرین‌تر آن کمک می‌کند.

روبوستا: روبوستا دارای کافئین بسیار بالاتری است (حدود 2.7-2.2 درصد)، که طعم قوی و تلخ آن را توضیح می‌دهد. این ویژگی، روبوستا را به انتخابی محبوب برای کسانی تبدیل کرده که به دنبال یک “شوک” انرژی‌زا هستند.

3. شرایط رشد و کشت

شرایط محیطی مورد نیاز برای رشد این دو گیاه کاملاً متفاوت است.

عربیکا: گیاه عربیکا حساس‌تر و ظریف‌تر است. این گیاه در ارتفاعات بالاتر (900 تا 2000 متر از سطح دریا) و در دمای خنک‌تر (15 تا 24 درجه سانتی‌گراد) به بهترین شکل رشد می‌کند. این شرایط سخت‌تر رشد، کیفیت بالاتر و قیمت گران‌تر آن را توجیه می‌کند.

روبوستا: گیاه روبوستا همان‌طور که از نامش پیداست، مقاوم‌تر است. این گیاه در ارتفاعات پایین‌تر (تا 900 متر از سطح دریا) و در دمای گرم‌تر (20 تا 30 درجه سانتی‌گراد) رشد می‌کند. مقاومت بالای آن در برابر آفات و بیماری‌ها نیز به همین دلیل است.

4. شکل ظاهری دانه

حتی شکل ظاهری دانه‌ها نیز با هم فرق دارد.

عربیکا: دانه‌های عربیکا کشیده‌تر و بیضی‌شکل هستند و خط میانی روی آن‌ها به صورت یک منحنی S-شکل است.

روبوستا: دانه‌های روبوستا گردتر و کوچک‌تر هستند و خط میانی آن‌ها تقریباً صاف است.

5. کاربرد و قیمت

تفاوت‌ها در طعم و شرایط رشد، منجر به کاربردها و قیمت‌های متفاوتی نیز می‌شود.

عربیکا: به دلیل کیفیت بالاتر و طعم پیچیده، عربیکا اغلب به عنوان قهوه‌های تخصصی (Specialty Coffee)، قهوه‌های تک‌خاستگاه و ترکیبات با کیفیت بالا استفاده می‌شود. قیمت آن نیز معمولاً بالاتر است.

روبوستا: روبوستا به دلیل کافئین بالا و طعم قوی، گزینه‌ای عالی برای اسپرسو است، زیرا کرمای بسیار غلیظی ایجاد می‌کند. همچنین به دلیل قیمت پایین‌تر، به صورت گسترده در قهوه‌های فوری و ترکیبات تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کدام قهوه بهتر است عربیکا یا روبوستا؟

انتخاب اینکه کدام قهوه بهتر است، عربیکا یا روبوستا، کاملاً به سلیقه شخصی و هدف شما از نوشیدن قهوه بستگی دارد. هیچ‌کدام به طور مطلق بر دیگری برتری ندارند و هر دو جایگاه ویژه‌ای در دنیای قهوه دارند. در ادامه با توجه به تفاوت قهوه عربیکا و روبوستا، به شما کمک می‌کنیم تا بهترین انتخاب را داشته باشید:

اگر به دنبال طعم و عطر هستید: اگر از قهوه‌ای با طعم ملایم، شیرین و پیچیده لذت می‌برید که دارای نت‌های میوه‌ای، گلی یا شکلاتی باشد، عربیکا انتخاب بهتری برای شماست. این نوع قهوه معمولاً برای نوشیدنی‌های تخصصی و دم‌آوری فیلتر مناسب است.

اگر به دنبال انرژی و تلخی هستید: اگر هدف شما از نوشیدن قهوه، دریافت کافئین بیشتر و طعم قوی و تلخ است، روبوستا بهترین گزینه است. کافئین بالای آن باعث می‌شود تا انرژی بیشتری دریافت کنید. همچنین، اگر اسپرسو با کرمای غلیظ دوست دارید، روبوستا به دلیل ایجاد کرمای بیشتر، انتخاب ایده‌آلی است.

مقایسه قهوه روبوستا با عربیکا

ویژگی	قهوه عربیکا (Arabica)	قهوه روبوستا (Robusta)
نام علمی	Coffea Arabica	Coffea Canephora
طعم و عطر	شیرین، ملایم و پیچیده، با نت‌های میوه‌ای، گلی و شکلاتی	قوی، تلخ و خاکی، با نت‌های چوبی یا لاستیکی
میزان کافئین	کمتر (حدود ۱.۵-۱.۲ درصد)	بیشتر (حدود ۲.۷-۲.۲ درصد)
اسیدیته	بالا	پایین
قند و چربی	بیشتر	کمتر
شکل دانه	کشیده و بیضی‌شکل، با خط میانی S-شکل	گرد و کوچک‌تر، با خط میانی تقریباً صاف
شرایط رشد	ارتفاعات بالا (۹۰۰ تا ۲۰۰۰ متر)، دمای خنک‌تر، حساس به آفات	ارتفاعات پایین (تا ۹۰۰ متر)، دمای گرم‌تر، مقاوم در برابر آفات
کاربرد	قهوه‌های تخصصی، قهوه‌های تک‌خاستگاه، دم‌آوری‌های فیلتر	اسپرسو (به دلیل کرمای غلیظ)، قهوه‌های فوری و ترکیبات تجاری
قیمت	بالاتر	پایین‌تر
کیفیت	معمولاً بالاتر	معمولاً پایین‌تر (اما برخی روبوستاهای باکیفیت نیز وجود دارند)

 

راه‌های تشخیص دانه قهوه روبوستا از عربیکا

حتی اگر متخصص قهوه نباشید، می‌توانید با کمی دقت و تمرین، دانه‌های قهوه عربیکا و روبوستا را از هم تشخیص دهید. این تفاوت‌ها هم در ظاهر و هم در طعم دانه‌ها مشهود است. در ادامه به چند راه ساده برای تشخیص این دو نوع قهوه اشاره می‌کنیم:

۱. شکل ظاهری دانه

ساده‌ترین راه، توجه به شکل ظاهری دانه‌هاست. دانه‌های عربیکا معمولاً کشیده‌تر و بیضی‌شکل هستند و یک خط منحنی S-شکل در وسط آن‌ها دیده می‌شود. در مقابل، دانه‌های روبوستا گردتر و کوچک‌تر هستند و خط میانی آن‌ها تقریباً صاف و مستقیم است.

۲. عطر دانه‌های خام

اگر دانه‌های قهوه هنوز رست (بو داده) نشده باشند، می‌توانید از روی عطر آن‌ها تفاوتشان را متوجه شوید. دانه‌های عربیکا عطر شیرین‌تر و میوه‌ای‌تری دارند، در حالی که دانه‌های روبوستا بوی خام و خاکی‌تری می‌دهند.

۳. طعم بعد از دم‌آوری

بعد از آماده کردن قهوه، تفاوت‌ها کاملاً مشخص می‌شود.

• عربیکا: اگر قهوه شما طعمی ملایم، پیچیده و کمی ترش‌مانند دارد و نت‌های میوه‌ای، گلی یا شکلاتی در آن حس می‌کنید، احتمالاً از دانه‌های عربیکا تهیه شده است.
• روبوستا: اگر قهوه طعمی قوی، تلخ و خاکی دارد و دهان شما را خشک می‌کند، به احتمال زیاد از دانه‌های روبوستا است. همچنین، اگر اسپرسوی شما کرمای بسیار غلیظی دارد، حاوی مقدار زیادی روبوستاست.

۴. قیمت

به دلیل شرایط سخت‌تر رشد و کیفیت بالاتر، قهوه‌های تهیه شده از دانه‌های عربیکا معمولاً گران‌تر از روبوستا هستند. اگر با قهوه‌ای با قیمت پایین‌تر مواجه شدید که طعم قوی و تلخی داشت، احتمالا روبوستا یا ترکیبی با درصد بالایی از روبوستاست.

تفاوت طعم قهوه عربیکا و روبوستا

تفاوت طعم قهوه عربیکا و روبوستا یکی از مهم‌ترین عواملی است که مصرف‌کنندگان را به سمت یکی از این دو گونه سوق می‌دهد. این تفاوت ناشی از ترکیبات شیمیایی و شرایط رشد متفاوت این دو گیاه است.

• عربیکا (Arabica): قهوه عربیکا به دلیل داشتن قند و چربی بیشتر، طعمی شیرین‌تر، ملایم‌تر و پیچیده‌تر دارد. این قهوه اسیدیته (ترشی) بالاتری دارد که به آن حس تازگی و طراوت می‌بخشد. در طعم عربیکا می‌توان نت‌های مختلفی مانند میوه، گل، شکلات، آجیل و کارامل را تشخیص داد. این پیچیدگی طعمی باعث شده تا عربیکا به عنوان یک قهوه تخصصی و باکیفیت شناخته شود.

 

• روبوستا (Robusta): قهوه روبوستا دارای طعمی قوی‌تر، تلخ‌تر و خاکی است. به دلیل میزان بالای کافئین و قند کمتر، طعم تلخی در آن غالب است و اسیدیته بسیار پایینی دارد. در برخی موارد، نت‌های چوبی یا لاستیکی نیز در طعم آن حس می‌شود. این ویژگی‌ها باعث شده تا روبوستا برای افرادی که به دنبال یک قهوه پرانرژی و با طعم قوی هستند، انتخاب مناسبی باشد. همچنین، کرمای غلیظی که روبوستا تولید می‌کند، آن را به گزینه‌ای عالی برای تهیه اسپرسو تبدیل کرده است.

درصد کافئین قهوه عربیکا و روبوستا

یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین تفاوت‌های بین قهوه عربیکا و روبوستا، میزان کافئین موجود در آن‌هاست. این تفاوت تأثیر مستقیمی بر طعم، تلخی و اثر محرک قهوه دارد.

 

• قهوه عربیکا: میزان کافئین در دانه‌های عربیکا نسبتاً پایین‌تر است و معمولاً بین ۱.۲ تا ۱.۵ درصد از وزن دانه را تشکیل می‌دهد. این مقدار کمتر کافئین به طعم ملایم‌تر، شیرین‌تر و پیچیده‌تر عربیکا کمک می‌کند و آن را برای کسانی که به کافئین حساسیت دارند یا به دنبال قهوه‌ای با طعم ظریف هستند، مناسب می‌سازد.

 

• قهوه روبوستا: قهوه روبوستا دارای میزان کافئین به مراتب بالاتری است که تقریباً دو برابر عربیکا است. این میزان معمولاً بین ۲.۲ تا ۲.۷ درصد از وزن دانه است. این کافئین بالا، یکی از دلایل اصلی طعم تلخ و قوی‌تر روبوستا است. این ویژگی باعث می‌شود روبوستا انتخابی محبوب برای افرادی باشد که به دنبال انرژی بیشتر و یک قهوه با “شوک” قوی هستند.